Het lijkt wel of de sancties en dan met name die van SWIFT de belangrijkste verdedigingslinie van het westen is om Oekraïne tegen Rusland te beschermen. Onze leiders vergelijken het met een (financiële) nucleaire bom. Wellicht valt dit toch wat tegen in directe zin maar moeten we het hebben van de emotionele impact van geld.
Wat ik zo in het nieuws hoor, lijkt Poetin behoorlijk rationeel en heeft hij zich al jaren voorbereid om een militaire actie in Oekraïne uit te voeren. Als dat zo is, dan houd je ook rekening met de aanvoerlijnen richting het front en zorg je voor bescherming ervan, ook al zijn ze lang en gaan door vijandig gebied. Het zou dan ook logisch zijn dat Poetin dit ook doet voor de financiële aanvoerlijnen en dat hij hierbij rekening houdt met verliezen.
Geld is ratio maar zeker ook emotie en deze emotie zou wel eens veel grotere impact kunnen hebben dan de directe impact van sancties. In Rusland zelf lijkt het erop dat consumenten geloven dat een SWIFT blokkade grote impact heeft, althans in onze pers zie ik rijen Russen voor de geldautomaat. Ondanks sancties kunnen de Russische geldautomaten nog steeds roebels leveren en kan de Russische centrale bank roebels bijdrukken. Maar door de emotie lijken er toch rijen te staan.
Ook het betalingsverkeer in Rusland in roebels, kan met sancties gewoon doorgaan; zelfs bij een totale SWIFT blokkade. Poetin kan gewoon zijn militairen soldij betalen, betalen voor nieuwe tanks en ander wapentuig (Rusland lijkt zelfvoorzienend, noodzakelijke westerse elektronica zou op voorraad moeten zijn) en als groot gas en olieland, kan hij ook de brandstofrekening betalen. Alles zonder SWIFT, gewoon via de bestaande nationale en regionale Russische betaalsystemen.
De financiële reserves die de Russische centrale bank heeft, volgens de NRC $ 631 miljard, wordt slechts deels geraakt door een embargo. Reserves in goud of andere edelmetalen kunnen met of zonder SWIFT embargo door de Russen worden verhandeld. Een SWIFT embargo zal slechts voor een deel impact hebben op reserves in buitenlandse valuta (dollar; 16% en euro;32% van de reserves). Ik verwacht dat de Russen in deze valuta’s substantiële bedragen aan contant geld in de kluizen hebben. Anders zou Poetin zich toch minder hebben voorbereid dan het lijkt. Met dit contant geld kan, met wat logistieke uitdagingen, worden betaald ondanks SWIFT embargo. Ook heeft Rusland reserves in schuldpapier van buitenlandse overheden en bedrijven. Ze moeten toch in staat zijn geweest om dit voor een deel anoniem in bezit te hebben. Daar hebben de Russen de meisjes en jongens van de Amsterdamse Zuidas wellicht niet eens voor nodig gehad. Wat wel onder de sancties zal vallen, zijn de liquide middelen die de Russische centrale bank in vreemde valuta’s bij banken aanhouden. Althans als het enigszins te herleiden is dat deze toevertrouwde middelen van de Russische centrale bank zijn. Ook hiervoor geldt hetzelfde als bij het schuldpapier, er zijn manieren om je onzichtbaar te maken.
Russische banken kunnen door de sancties inderdaad geen betalingsverkeer met hun correspondentbanken buiten Rusland via SWIFT uitwisselen. De buitenlandse vestigingen van deze banken zullen zeker in moeilijkheden komen of staan al op omvallen. Afhankelijk van hoe deze vestigingen zijn gefinancierd, zal het meer of minder impact hebben op het Rusland van Poetin.
Door de sancties zijn de tegoeden die Russische banken bij westerse banken hebben staan, niet meer te bereiken. Voor deze banken en de rekeninghouders bij deze banken is het betalingsverkeer in euro’s en dollars niet meer mogelijk. Bovendien zullen Europese en Amerikaanse banken er alles aan doen om betalingen via mogelijke “geitepaadjes” te voorkomen, mede vanwege de enorme boetes die toezichthouders kunnen opleggen. Maar ik heb ook al eens eerder vraag gesteld hoe gaan wij bij een volledige sanctie dan de Russen betalen voor het geleverde gas? En gaat Rusland het accepteren als wij betalen op een voor de Russen geblokkeerde rekening?
Als Poetin echt rationeel is, dan heeft hij hopelijk weinig oog gehad voor de “emotionele” gevolgen van een SWIFT blokkade. Dan hebben we kans dat de sancties uiteindelijk het gewenste effect hebben. Geld is voor de meeste mensen emotie en minder ratio.
Lees ook dit artikel van de Volkskrant
Geef een reactie